زمان تقریبی مطالعه: 2 دقیقه
 

امتثال (اصول)





امتثال، انجام عمل طبق تکلیف شرعی است.


۱ - معنای لغوی و اصطلاحی



امتثال، در لغت به معنای فرمان برداری و اطاعت امر مولا و در اصطلاح اصولی‌ها، به معنای موافقت با تکلیف و حرکت (اقدام عملی) به سوی انجام آن و مطابقت عمل انجام شده با واقع است، چه تکلیف، بعثی (تکلیف به انجام فعل) باشد و چه زجری (تکلیف به ترک فعل) و چه بعث و زجر اکید (واجب و حرام) باشد و چه غیر اکید (مستحب و مکروه).
خلاصه این که: امتثال، موافقت کردن با تکلیف، در عمل و انجام متعلق آن در خارج بر وفق دستور مولا است؛ به خلاف انقیاد، که موافقت اعتقادی است.

۲ - نکته



هر چند به نظر می‌رسد امتثال و اطاعت به یک معنا است، اما می‌توان بین آن دو فرق گذاشت؛ به این بیان که «امتثال» یعنی تحقق فرمان مولا در خارج و جَری (اقدام) عملی بر طبق آن، چه نیت مکلف به انجام آن باشد و چه نباشد. اما «اطاعت» به معنای موافقت با امر مولا در نیت (اعتقاد) و در عمل می‌باشد. ضمن این که «انقیاد» به معنای اطاعت اعتقادی، بدون موافقت عملی، و «تجری» به معنای معصیت اعتقادی و امتثال عملی در خارج است. بنابراین، امتثال در برگیرنده اطاعت و تجری می‌باشد.
[۲] انصاری، مرتضی بن محمد امین، فرائد الاصول، ج۱، ص۲۴.
[۳] صدر، محمد باقر، بحوث فی علم الاصول، ج۱۴، ص۱۷۹.
[۴] صدر، محمد باقر، جواهر الاصول، ص۱۷۴.
[۵] شیرازی، محمد، الوصول الی کفایة الاصول، ج۲، ص۱۱۲.


۳ - پانویس


 
۱. مشکینی، علی، اصطلاحات الاصول، ص۷۲.    
۲. انصاری، مرتضی بن محمد امین، فرائد الاصول، ج۱، ص۲۴.
۳. صدر، محمد باقر، بحوث فی علم الاصول، ج۱۴، ص۱۷۹.
۴. صدر، محمد باقر، جواهر الاصول، ص۱۷۴.
۵. شیرازی، محمد، الوصول الی کفایة الاصول، ج۲، ص۱۱۲.
۶. سبحانی تبریزی، جعفر، المحصول فی علم الاصول، ج۳، ص۱۰۰.    


۴ - منبع



فرهنگ‌نامه اصول فقه، تدوين توسط مرکز اطلاعات و مدارک اسلامي، برگرفته از مقاله «امتثال».



آخرین نظرات
کلیه حقوق این تارنما متعلق به فرا دانشنامه ویکی بین است.